फ्लोक्युलेशनही विविध उद्योगांमध्ये, विशेषतः जलशुद्धीकरण आणि सांडपाणी प्रक्रियांमध्ये वापरली जाणारी प्रक्रिया आहे, ज्यामध्ये निलंबित कण आणि कोलॉइड मोठ्या फ्लॉक कणांमध्ये एकत्रित केले जातात. यामुळे त्यांना अवसादन किंवा गाळण्याद्वारे काढून टाकणे सोपे होते. फ्लॉक्युलेशनसाठी वापरल्या जाणाऱ्या रासायनिक घटकांना फ्लॉक्युलंट म्हणून ओळखले जाते. सर्वात सामान्य आणि मोठ्या प्रमाणात वापरल्या जाणाऱ्या फ्लॉक्युलंटपैकी एक म्हणजे पॉलीएक्रिलामाइड.
पॉलीएक्रिलामाइडहे अ‍ॅक्रिलामाइड मोनोमर्सपासून संश्लेषित केलेले एक पॉलिमर आहे. ते अ‍ॅनिओनिक, कॅशनिक आणि नॉन-आयनिक अशा विविध स्वरूपात अस्तित्वात आहे, प्रत्येकाचे विशिष्ट उपयोग आहेत. पॉलीअ‍ॅक्रिलामाइड प्रकारची निवड पाण्यातील कणांच्या स्वरूपावर आणि फ्लोक्युलेशन प्रक्रियेच्या इच्छित परिणामावर अवलंबून असते.
अ‍ॅनिओनिक पॉलीअ‍ॅक्रिलामाइड हे ऋण चार्ज केलेले असते आणि बहुतेकदा माती आणि सेंद्रिय पदार्थांसारखे धन चार्ज केलेले कण असलेल्या सांडपाण्यावर प्रक्रिया करण्यासाठी वापरले जाते. दुसरीकडे, कॅशनिक पॉलीअ‍ॅक्रिलामाइड हे धन चार्ज केलेले असते आणि निलंबित घन पदार्थ आणि गाळ यांसारख्या ऋण चार्ज केलेल्या कणांपासून पाण्यावर प्रक्रिया करण्यासाठी प्रभावी आहे. नॉन-आयनिक पॉलीअ‍ॅक्रिलामाइडमध्ये कोणतेही शुल्क नसते आणि ते विस्तृत श्रेणीतील कणांच्या फ्लोक्युलेशनसाठी योग्य असते.
पॉलीअ‍ॅक्रिलामाइड फ्लोक्युलंट हे कणांच्या पृष्ठभागावर शोषून घेतात, त्यांच्यामध्ये पूल तयार करतात आणि मोठे समूह तयार करतात. परिणामी फ्लॉक्स पाण्यातून स्थिर होणे किंवा गाळणे सोपे असते. पॉलीअ‍ॅक्रिलामाइडला त्याच्या उच्च आण्विक वजनासाठी प्राधान्य दिले जाते, जे त्याच्या ब्रिजिंग आणि फ्लोक्युलेटिंग क्षमता वाढवते.
पॉलीअ‍ॅक्रिलामाइड व्यतिरिक्त, उपचार प्रक्रियेच्या विशिष्ट गरजांनुसार, फ्लोक्युलेशनसाठी इतर रसायने देखील वापरली जातात. अजैविक फ्लोक्युलंट, जसे कीअॅल्युमिनियम सल्फेट(फिरकी) आणि फेरिक क्लोराईड हे सामान्यतः जलशुद्धीकरणात वापरले जातात. ही रसायने पाण्यात मिसळल्यावर धातूच्या हायड्रॉक्साईडचे तुकडे तयार करतात, ज्यामुळे निलंबित कण काढून टाकण्यास मदत होते.
विशेषतः तुरटीचा वापर अनेक वर्षांपासून पाण्याचे शुद्धीकरण करण्यासाठी मोठ्या प्रमाणावर केला जात आहे. पाण्यात टाकल्यावर, तुरटीचे हायड्रॉलिसिस होते, ज्यामुळे अॅल्युमिनियम हायड्रॉक्साईडचे तुकडे तयार होतात जे अशुद्धता अडकवतात. त्यानंतर तुरटी स्थिर होऊ शकतात आणि शुद्धीकरण केलेले पाणी गाळापासून वेगळे केले जाऊ शकते.
पाणी प्रक्रिया प्रक्रियेत फ्लोक्युलेशन हा एक महत्त्वाचा टप्पा आहे, ज्यामुळे अशुद्धता काढून टाकली जाते आणि स्वच्छ पाणी तयार होते. फ्लोक्युलंटची निवड प्रक्रिया करायच्या पाण्याची वैशिष्ट्ये, उपस्थित कणांचा प्रकार आणि इच्छित प्रक्रिया परिणाम यासारख्या घटकांवर अवलंबून असते. पॉलीएक्रिलामाइड आणि इतर फ्लोक्युलंट पाणी आणि सांडपाणी प्रक्रिया प्रणालींची कार्यक्षमता वाढविण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावतात, विविध उद्देशांसाठी सुरक्षित आणि पिण्यायोग्य पाण्याची तरतूद करण्यात योगदान देतात.
पोस्ट वेळ: फेब्रुवारी-२६-२०२४